Odpisy amortyzacyjne od samochodu wykorzystywanego prywatnie (koszty uzyskania przychodu) – odliczenia od podatku dochodowego PIT
Celem niniejszego artykułu jest wyjaśnienie, kiedy osoba prowadząca działalność gospodarczą, która zakupiła samochód osobowy dla celów prowadzenia tej działalności, może dokonywać odpisów amortyzacyjnych, pomimo wykorzystywania samochodu w sposób mieszany tj. zarówno służbowo, jak i prywatnie.
Powyższe pytanie zadaje sobie liczne grono przedsiębiorców, którzy prowadząc firmę muszą posiadać samochód do załatwiania swoich codziennych spraw. Z drugiej jednak strony, zakup samochodu wiąże się najczęściej z większym wydatkiem, dlatego po całym tygodniu pracy jest on chętnie wykorzystywany podczas weekendowych podróży lub robienia prywatnych zakupów. Czy taki mieszany sposób korzystania z samochodu uniemożliwia odliczanie wydatków poniesionych na jego zakup od podatku dochodowego?
Kwestia VAT-u:
Zacząć wypada od kwestii, która nie budzi żadnych wątpliwości, a mianowicie podatku VAT. Jeżeli bowiem samochód zakupiony dla potrzeb prowadzenia działalności gospodarczej ma być wykorzystywany również prywatnie, nie możemy dokonywać jego zgłoszenia na druku VAT-26. Na formularzu tym zgłasza się bowiem samochody wykorzystywane wyłącznie do prowadzenia firmy. Nie zaś takie, z których zamierzamy korzystać również prywatnie. Chcąc zatem użytkować samochód w sposób mieszany musimy pogodzić się z brakiem możliwości odliczenia 100% VAT-u zapłaconego od ceny jego zakupu.
Koszty uzyskania przychodu:
W dalszej kolejności rozstrzygnąć należy kwestię, czy wydatki poniesione na zakup środka trwałego (samochodu) niewykorzystywanego wyłącznie do celów firmowych, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodu.
Definicję pojęcia „koszty uzyskania przychodu” odnajdziemy w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten wskazuje, że „kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”. Można więc powiedzieć, że przepis ustawy nie wyjaśnia niczego, albowiem nie odpowiada na pytanie, czy wydatki poniesione na przedmiot służący – co do zasady – zarabianiu pieniędzy, są kosztami uzyskania przychodów również wówczas, gdy przedmiot ten od czasu do czasu wykorzystujemy prywatnie. Gdyby w ustawie posłużono się sformułowaniem „wyłącznie w celu osiągnięcia przychodów” sprawa byłaby jasna, ale tak się nie stało.
Skoro jednak ustawodawca mógł użyć jakiegoś sformułowania ale tego nie zrobił, to znaczy że działał świadomie i nie chciał się nim posłużyć. W związku z tym brak jest podstaw do przyjęcia, że samochód zakupiony w celu prowadzenia działalności gospodarczej nie może być wykorzystywany również prywatnie.
Kluczowe znaczenie mają jednak proporcje. Jeżeli bowiem zakupiony samochód wykorzystujemy przede wszystkim w celach służbowych, to nie ma przeszkód, abyśmy w pozostałym zakresie korzystali z niego również prywatnie. Jeżeli natomiast zakupionym samochodem jeździmy głównie na zakupy i wycieczki, a czasami w delegacje, to z pewnością wydatek poniesiony na jego zakup kosztem uzyskania przychodu nie będzie.
Stanowisko Sądów i Izb Skarbowych:
W powyższy sposób wypowiedział się również Naczelny Sąd Administracyjny, który stwierdził, że dozwolone jest dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od samochodu zakupionego dla potrzeb prowadzenia działalności gospodarczej, jeżeli przeważająco jest on właśnie w taki sposób wykorzystywany. Zdaniem NSA fakt ubocznego korzystania z samochodu również w celach prywatnych nie ma jakiegokolwiek znaczenia:
„Amortyzacja dotyczy zużycia środków trwałych w danym okresie, którego wyrazem jest określona wartość konieczna do utrzymania tych składników w dalszej eksploatacji lub odtworzenia po ich zużyciu. Jest ona zatem majątkowym obrazem zużycia danego środka trwałego w czasie. Funkcjonalnie wystarczające jest wykazanie związku używania określonego środka trwałego z prowadzeniem działalności gospodarczej, w taki sposób, że dany środek służy przede wszystkim tejże działalności. Z przyczyn prakseologicznych ustawa nie wymaga ani wykazania, ani zaistnienia wyłączności takiego związku. Przy ustaleniu głównego celu wykorzystania środka trwałego jego osobiste i uboczne wykorzystywanie przez podatnika lub członków jego rodziny nie jest wystarczającym powodem wyłączenia.” – por. wyrok NSA z dnia 29 stycznia 2009 r. sygn. akt: II FSK 1470/07.
Siłą rzeczy, linia orzecznicza NSA wymusiła również zmianę stanowiska Izb Skarbowych, co znalazło swoje odzwierciedlenie w licznych interpretacjach indywidualnych (por. np. interpretację indywidualną z dnia 7 stycznia 2015 r. nr IBPBI/1/415-1176/14/SK).
Wnioski:
Podsumowując: jeżeli zamierzacie Państwo zakupić samochód osobowy, który jest wam niezbędny do prowadzenia własnej firmy i będziecie wykorzystywali go przede wszystkim do jej prowadzenia, możecie dokonywać odpisów amortyzacyjnych nawet wówczas, gdy podczas weekendów samochód ten będzie służył wam również do wyjazdów na wycieczki, rodzinne zakupy lub „pożyczycie” go własnym dzieciom.
Aby mieć 100% pewność, że nie narazicie się organom podatkowym, możecie Państwo wystąpić o wydanie indywidualnej interpretacji i zabezpieczyć się na przyszłość. Sporządzanie stosownego wniosku wymaga powołania odpowiednich przepisów ustaw podatkowych, opisania stanu faktycznego oraz przedstawienia własnego poglądu prawnego. Jeżeli macie Państwo jakiekolwiek obawy, warto zwrócić się o fachowe wsparcie do księgowego lub prawnika.
Przemysław Bugaj
Radca Prawny
27.11.2017r.
